Czerpnia i wyrzutnia powietrza są bardzo istotnymi elementami systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Ich prawidłowy montaż na elewacji budynku ma decydujące znaczenie dla skuteczności działania systemu, efektywności energetycznej oraz komfortu użytkowników. W wyborze miejsca montażu czerpni i wyrzutni ściennej należy wziąć pod uwagę wiele czynników, jednak do najistotniejszych należy rozporządzenie dotyczące warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W dzisiejszym artykule omówimy zasady prawidłowego montażu oraz optymalnego miejsca instalacji tych elementów w budynkach mieszkalnych, użytkowych i przemysłowych.
Czym jest czerpnia, wyrzutnia i jakie są ich rodzaje?
System wentylacji jest obowiązkowy w każdym budynku. Dla dobra osób użytkujących dany budynek, wentylacja powinna nie tylko po prostu być, ale także wydajnie działać, aby zapewnić stałą wymianę powietrza w pomieszczeniach, a co za tym idzie, stężenie CO2 i poziom wilgotności na optymalnym poziomie. Jednymi z elementów składowych instalacji wentylacyjnej są czerpnia powietrza i wyrzutnia. Elementy te stanowią początek i koniec instalacji wentylacyjnej. Czerpnia wentylacyjna ma za zadanie pobierać świeże powietrze z zewnątrz budynku do kanałów wentylacyjnych, którymi następnie trafia do pomieszczeń budynku. Rolą wyrzutni powietrza jest usuwanie zużytego powietrza, które trafia do kanałów wentylacyjnych z pomieszczeń i wyrzucane jest na zewnątrz budynku. Dzięki czerpni i wyrzutni możliwe jest zachowanie płynnej cyrkulacji powietrza w budynku. Dlatego tak istotne jest, jaki rodzaj czerpni i wyrzutni dobierzemy do danej instalacji, aby zapewnić jej odpowiednią wydajność.
Stosowane rodzaje czerpni i wyrzutni w budownictwie mieszkalnym, użytkowym i przemysłowym
Czerpnie i wyrzutnie powietrza dzielą się na kilka typów w zależności od zastosowania, konstrukcji oraz lokalizacji montażu. Każdy rodzaj czerpni i wyrzutni ma swoje specyficzne cechy, które determinują ich wybór w zależności od potrzeb użytkownika i warunków budynku. Elementy te znajdują się na zewnątrz budynku, dlatego tak istotne jest, aby były wykonane z wysokiej klasy materiałów, odpornych na korozję, np. stali ocynkowanej. Do najczęściej stosowanych czerpni zaliczamy:
- czerpnie ścienne, które montowane są bezpośrednio na elewacji budynku. Charakteryzują się prostą konstrukcją i są najczęściej stosowane w budynkach mieszkalnych i użytkowych
- czerpnie dachowe – umieszczane na dachu, zwykle w budynkach przemysłowych i użytkowych. Pozwalają na pobieranie powietrza z wyższych partii budynku, co zmniejsza ryzyko zasysania zanieczyszczeń
- czerpnie gruntowe – stosowane najrzadziej, wykorzystywane w systemach wentylacji z wymiennikami gruntowymi. Wymagają specjalistycznej instalacji
Rozróżniamy także następujące typy wyrzutni:
- wyrzutnie ścienne – są one najczęściej stosowane w budynkach mieszkalnych i użytkowych. Mogą mieć postać prostych kratek z żaluzjami lub mieć ukierunkowanie nawiewu w wybraną stronę
- wyrzutnie dachowe – tego rodzaju wyrzutnie wyrzucają powietrze na zewnątrz budynku przez dach. Używane są głównie w budynkach przemysłowych, gdzie konieczne jest szybkie rozproszenie zanieczyszczeń, szczególnie w gęstej zabudowie
- wyrzutnie kierunkowe, które są wyposażone w układy kierujące strumieniem powietrza. Ten zaawansowany typ wyrzutni pozwala na kontrolowane rozpraszanie usuwanego z budynku powietrza
W tym artykule zajmujemy się montażem czerpni i wyrzutni ściennej na elewacji budynku. Jak wspomnieliśmy, to jeden z popularniejszych typów tych elementów, stosowany najczęściej w budownictwie mieszkalnym i użytkowym.
Lokalizacja czerpni ściennej na elewacji budynku
Prawidłowe rozmieszczenie czerpni i wyrzutni na ścianie danego budynku ma kluczowe znaczenie dla właściwego działania wentylacji. Jakie mogą być konsekwencje nieprawidłowo wykonanego montażu? W skrócie ujmując – źle działająca instalacja wentylacyjna. A mówiąc konkretnie, jeżeli czerpnia zostanie zamontowana w nieprawidłowym miejscu, może dojść do zasysania do wentylacji nieprzyjemnych zapachów lub nagrzanego powietrza, które następnie trafi do wnętrza budynku przez kanały wentylacyjne.
Poważne konsekwencje może mieć także umieszczenie kratki czerpni i wyrzutni w swoim zbyt bliskim sąsiedztwie. Wówczas może dojść do zjawiska recyrkulacji, podczas którego powietrze wyrzucane z wentylacji poprzez wyrzutnię wentylacyjną jest zasysane przez czerpnię. W takiej sytuacji działanie wentylacji jest zaburzone. Dlatego właśnie podczas montażu czerpni należy zwrócić szczególną uwagę, aby zminimalizować ryzyko dostania się do wentylacji powietrza, które wywiewane jest z wyrzutni.
Pierwszą istotną zasadą dotyczącą umieszczania kratki czerpni oraz wyrzutni, jest ochrona tych elementów wentylacji przed działaniem czynników atmosferycznych. Oczywiście kratki czerpni i wyrzutni mają stalowe lamele zamocowane pod kątem ok. 40 stopni w celu zabezpieczenia przed przedostawaniem się do kanałów wentylacyjnych zabrudzeń, liści itp. Jednak warto wybierając miejsce montażu zwrócić uwagę na kierunek z którego najczęściej wieją wiatry i zacina deszcz. Żeby w okresie letnim uniknąć pobierania do wentylacji nagrzanego powietrza, wybieramy miejsce zacienione, nie wystawione na silne działanie promieni słonecznych.
Montując czerpnię ścienną musimy zadbać, aby nie była bezpośrednio narażona na pobieranie do wentylacji powietrza z zanieczyszczeniami czy brzydkimi zapachami. Dlatego umieszczając czerpnię na ścianie budynku pamiętajmy, że może być usytuowana na ścianie dwóch najwyższych kondygnacji budynku (mówimy o nadziemnej części). Wówczas należy zachować odległość co najmniej 8 m w rzucie poziomym od:
- ulicy
- miejsca składowania odpadów
- wywiewek kanalizacyjnych
- parkingów (co najmniej 20 miejsc postojowych)
- innych źródeł zanieczyszczeń powietrza lub odoru
Odległość dolnej krawędzie czerpni od poziomu terenu powinna wynosić nie mniej niż 2 metry. Przestrzegając tych zasad wentylacja będzie działać prawidłowo, a zasysane do niej powietrze będzie czyste i świeże.
Gdzie umieścić wyrzutnię ścienną dla prawidłowego działania wentylacji?
Wyrzutnię, podobnie jak czerpnię powietrza, powinno się zabezpieczyć przed działaniem wiatru, aby nie zakłócić naturalnej pracy wentylacji. Montując wyrzutnię wentylacyjną należy zwrócić uwagę, żeby miejsce montażu nie zagrażało w żaden sposób osobom znajdującym się w pobliżu budynku, a także użytkownikom samego budynku. Ważne jest również, żeby wywiewane powietrze nie miało wpływu ani na budynek, na którym zamontowana jest wyrzutnia, ani na sąsiadujące zabudowania.
W przypadku montażu wyrzutni powietrza z instalacji wentylacyjnej na ścianie budynku, wówczas należy zachować szczególne środki ostrożności. Jeżeli obok znajduje się budynek z oknami, wyrzutnia powinna być zamontowana minimum 10 metrów w linii prostej od niego. W przypadku budynku bez okien, wystarczy odległość wyrzutni od ściany minimum 8 m. Jeżeli na ścianie, na której będzie umieszczona wyrzutnia, są okna, to powinna się ona znaleźć min. 3 metry od nich (jeżeli są na tym samym poziomie, jeżeli powyżej lub poniżej, wystarczą 2 m). Gdy czerpnia i wyrzutnia mają być umieszczone na tej samej ścianie, wówczas, aby nie doszło do recyrkulacji, wówczas należy zachować między tymi elementami odległość minimalną 1,5 metra. Należy pamiętać, że czerpnia powinna znajdować się poniżej wyrzutni albo na tym samym poziomie co wyrzutnia.